Servet-i Fünûn Edb. Servet-i Fünun Edebiyatının Önemli Sanatçıları Servet-i Fünûn Dışında Kalan Sanatçılar (Bağımsızlar)

SERVET-İ FÜNÛN EDEBİYATININ ÖNEMLİ SANATÇILARI

TEVFİK FİKRET (1867-1915)

     Şairin, Batılı sanat anlayışını benimsemesindeki en önemli neden lisede edebiyat öğretmeni olan Recaizade Mahmut Ekrem’den etkilenmesidir.

     Sanat yaşamı iki ayrı dönem içerisinde incelenebilir. Birinci dönem Servet-i Fünun hareketinin içinde bulunduğu dönemdir. Bu dönemde “sanat sanat içindir” anlayışıyla ürünler vermesine karşın, yine de toplumsal konuların sınırını (dönemin siyasal yapısına rağmen) zorlamıştır.

İkinci dönemde ise (1901’den sonra) toplumsal konulara yönelmiş, “toplum için sanat” anlayışıyla ürünler vermiştir.

   Türk edebiyatının Batılılaşmasında en büyük pay Tevfik Fikret’indir. Şiirleri hem biçim hem de içerik olarak yenidir. Parnasizmden etkilendiğiaçıkça görülür. Müstezadı, serbest müstezat yapan, nazmı düzyazıya yaklaştıran, beyitin, aruzun egemenliğine son veren hep Fikret’tir.

   En büyük özlemi, Osmanlı İmparatorluğu’nun çağdaş medeniyet düzeyine yükselmesidir. Bunu da Batı’dakifen ve teknolojinin ülkeye kazandırılmasıyla gerçekleşeceğine inanır. Ona göre en öenmli varlık insandır. Onların özgürlüklerini ve haklarını savunur. Dinlerin, savaşlara kaynaklık etmesi nedeniyle dinleri bu yönüyle eleştirir. Ülkenin geleceğini gençlikte görür, onlara ve çocuklara büyük bir sevgi ve içtenlikle yönelir. Çocuklar için ilk kez şiirler yazan sanatçıdır.

Ayrıca şair, aruz ölçüsünü Türkçeye başarıyla uygulayan üç büyük sanatçıdan biridir (Diğer şairler Yahya Kemal ve Mehmet Akif’tir)

Eserleri:

           Rubab-ı Şikeste, Haluk’un Defteri; Şermin (Çocuklar için hece ölçüsüyle yazdığı şiirler).

HALİT ZİYA UŞAKLIGİL (1866-1945)

    Gerek sağlam roman tekniğinin öncülüğü, gerekse realizmin ilk olgun ürünler vermesi bakımından Türk edebiyatına roman ve hikaye alanında büyük katkısı olan sanatçıdır. Anlatımının söz oyunlarıyla yüklü, dilinin oldukça ağır olmasına rağmen yazar, ilginç tipler bulmakta, başarılı ruhsal çözümlemeler yapmakta ve nesnel kişi, çevre betimlemelerinde oldukça ustadır. Konularını İstanbul’un çeşitli kesimlerinden seçer, ancak sosyal sorunları ele almak gibi bir amacı yoktur. Gözleme çok önem verir. Romanlarının konularını genellikle aydın tabakanın hayatından alan Halit Ziya, hikayelerinin önemli bir kısmında halk tabakasının insanlarını, onların yaşayış, adet ve inançlarını anlatmıştır.

Eserleri:

ROMAN: Nemide (1889) , Bir Ölünün Defteri (1890) , Ferdi ve Şürekası (1894-1985) , Mai ve Siyah (1895-1988) , Aşk-ı Memnu (1925-1987)

Kırık Hayatlar(1924-1989) , Sefile (1886)

ÖYKÜ: Bir İzdivacın Tarih-i Muâşakası (1889), Bir Muhtıranın Son Yaprakları (1889), Küçük Fıkralar (3 Cilt) (1896),Bir Yazın Tarihi (1898-1988)Solgun Demet (1901) , Sepette Bulunmuş (1920) , Bir Hikâye-i Sevda (1922-1987) , Hepsinden Acı (1934-1984) , Onu Beklerken (1935-1940),Aşka Dair (1935-1986) , İhtiyar Dost (1939) , Kadın Pençesi (1039-1987) , İzmir Hikâyeleri (1950)

ANILAR: Kırk Yıl (1936-1969) , Bir Acı Hikaye (1942) , Saray ve Ötesi (1942-1981)

DENEME: Fransız Edebiyatının Numune ve Tarihi (1885) , Hikaye ve Temaşa (1889) , Yunan Edebiyatı (1912) , Latin Edebiyatı (1912)

Alman Tarihi Edebiyatı (1912) , Fransız Tarihi Edebiyatı (1912) , Sanata Dair (1938-1955)

OYUN: Kabus (1959)

CENAP ŞAHABETTİN (1870-1934)

   Tıp öğrenimi için gittiği Fransa’da edebiyatla ilgilenmiş ve sembolizmden etkilenmiştir.Ancak sembolizmi kavramakta yetersiz kalmış, şiirlerinde bol bol istiare kullanmış ve ses uyumuna dikkat etmiştir. Ağır bir dil ve süslü anlatım en belirgin özellikleridir.Şiirlerinde aruzun birden fazla kalıbına, genellikle de karışık kalıplarına yer vermiştir. Kurtuluş Savaşı’na karşı çıkan şari Milli Edebiyat’la başlayan dilde sadeleşme çabalarına karşı çıkar. Aşk ve doğa en çok işlediği konulardır.

Eserleri:

ŞİİR: Tâmât (1887) , Seçme Şiirleri (1934, ölümünden sonra) , Bütün Şiirleri (1984, ölümünden sonra)

TİYATRO: Körebe (1917)

DÜZYAZI: Hac Yolunda (1909) , Evrak-ı Eyyam (1915) , Afak-ı Irak (1917) , Avrupa Mektupları (1919) ,Nesr-i Harp, Nesr-i Sulh ve Tiryaki Sözleri (1918) , Vilyam Şekispiyer(1932)

MEHMET RAUF (1875-1931)

    12 Ağustos 1875'te İstanbul'da doğdu. 23 Aralık 1931'de yine İstanbul'da yaşamını yitirdi. Türk edebiyatında psikolojik roman türünün ilk örneklerinden olan "Eylül" isimli romanıyla tanınır. İlk ve orta öğrenimini İstanbul Balat'taki mahalle mektebiyle, Soğukçeşme Askeri Rüşdiyesi'nde yaptı. Bahriye mektebini bitirdi, deniz subayı oldu. 1894'te staj için Girit'e, 1895'te Kiel kanalının açılış töreni için Almanya'ya gönderildi. Trabya'da elçilik gemilerinin irtibat subaylığına atandı. Üç kez evlendi. 1908'den sonra bahriyeden ayrılarak sadece yazarlık yaptı. 1908-1909 arasında "Mehasin", 1923-1924 arasında "Süs" adlarında iki kadın dergisi yayınladı. Bir süre ticaretle uğraştı. Yaşamının son yıllarını yoksulluk içinde geçirdi. İlk öyküsünü 16 yaşında yazdı. "Düşüş" isimli bu öykü Halit Ziya Uşaklıgil'in İzmir'de çıkardığı "Hizmet" gazetesinde yayınlandı. Mektep ve Servet-i Fünun dergilerindeki yazılarıyla tanındı. Asıl ününü Servet-i Fünun'da tefrika edilen "Eylül" adlı romanıyla yaptı. 1946'da basılan bu roman, Türk edebiyatındaki ilk psikolojik romandır. Konusu karı-koca-aşık üçlü ilişkisi olan bu romanda, sade ve akıcı bir dille ruhsal çözümlemelere yer verdi. Bu başarıyı diğer eserlerinde yineleyemedi.

ESERLERİ

ROMAN: Eylül (1901-1946) , Genç Kız Kalbi (1914-1946) , Karanfil ve Yasemin (1924) , Son Yıldız (1927) , Kan Damlası (1928) ,Halas (1929)

ÖYKÜ: İhtizar (1909) , Son Emel (1913) , Bir Aşkın Tarihi (1915) , İlk Temas, İlk Zevk (1922) , Eski Aşk Geceleri (1927)

OYUN: Ferdi ve Şürekası (1909) , Cidal (1911) , Sansar (1920)

DÜZYAZI-ŞİİR: Siyah İnciler

HÜSEYİN CAHİT YALÇIN (1875-1957)

     7 Aralık 1875’te Balıkesir’de doğdu. 18 Ekim 1957’de İstanbul’da yaşamını yitirdi. Edebiyat-ı Cedide akımının önde gelen isimlerindendir. 1895-6'da Mülkiye Mektebi’ni bitirdi. Maarif Nezareti Mektubi Kalemi’nde memur olarak çalıştı. 1897'den sonra Vefa ve Mercan idadilerinde Fransızca ve Türkçe öğretmenliği, yöneticilik yaptı. Tevfik Fikret'ten sonra Servet-i Fünun dergisinin yönetimini üstlendi. Bir çevirisi nedeniyle yargılanıp aklandı ama dergi kapatıldı. 1908'de 2'nci Meşrutiyet'in ilanından sonra Tevfik Fikret ve Hüseyin Kazım Kadri ile birlikte Tanin Gazetesi'ni çıkardı. Aynı yıl İttihat ve Terakki Cemiyeti'nden İstanbul mebusu seçildi. 1920'de İstanbul'un İngilizler tarafından işgalinden sonra tutuklanıp Malta Adası'na sürüldü. 1922'de sürgün dönüşü Tanin'i yeniden çıkardı. Cumhuriyet'in ilk yıllarında çıkarılan yasaları ve bazı uygulamaları eleştirince İstiklal Mahkemesi'nde yargılandı ve beraat etti. 1925'te ikinci kez yargılandı, Çorum'a süresiz sürgüne gönderildi, Tanin gazetesi kapatıldı. 1926'da af sonucu cezası kalkınca İstanbul'a döndü. 1933-1940 arasında "Fikir Hareketleri" dergisini çıkardı. Atatürk'ün ölümünden sonra tekrar politikaya döndü. 1935-1939 arasında Çankırı, 1943-1946 arasında İstanbul milletvekili oldu. 1943-1947 arasında Tanin gazetesini tekrar yayınladı. Ulus gazetesinde başyazarlık yaptı. Ulus'ta yayınlanan bir yazısı nedeniyle dokunulmazlığı kaldırıldı. 1954'te bu kez Demokrat Parti aleyhindeki yazıları nedeniyle hapse mahkum edildi, ama cumhurbaşkanı tarafından affedildi. Öğrencilik yıllarında yazmaya başladı. Yazıları Mütalaa, Tarik, Sabah ve Saadet gibi gazetelerde yayınlandı. Biçim ve öz bakımından Ahmed Mithad etkisi görülen ilk romanı "Nadide" 1981'de basıldı. İkinci romanı "Hayal İçinde"de gerçekçi bir yaklaşım temelinde ruhsal çözümlemelere yer verdi. Öykülerinde İstanbul'da yaşayan azınlıkları, seçkin kişileri anlattı. Servet-i Fünun dergisinin yanında, Edebiyat-ı Cedide Kütüphanesi’nin kurulmasını sağladı. Ayrıca Servet-i Fünun karşıtı yazarlarla yapılan kalem kavgalarında hep ön planda yer aldı. Çeviriler yaptı, elli kadar eseri Türkçe'ye kazandırdı.

ESERLERİ:

ROMAN: Nadide (1891) , Hayal İçinde (1901)

ÖYKÜ: Hayat-ı Muhayyel (1899) , Niçin Aldatırlarmış? (1922) , Hayat-ı Hakikiye Sahneleri (1909)

DİĞER: Kavgalarım (1910) , Edebi Hatıralar (1935) , Siyasal Anılar (1975) , Talat Paşa (1943) , Türkçe Sarf ve Nahiv (1908)

Benim Görüşümle Olaylar (4 cilt, 1945-47) , Seçme Makaleler (1951)

SERVET-İ FÜNÛN DÖNEMİNİN DİĞER SANATÇILARI


Şiir:  Hüseyin Siyret, Hüseyin Suad, Ali Ekrem, Süleyman Nazif, Süleyman Nesib, Faik Ali, Celal Sahir


Hikaye ve Roman:  Hüseyin Cahit, Ahmet Hikmet


Eleştiri: Ahmet Şuayib.


Edebibilgiler.com 2009 ©  Her hakkı saklıdır.