CAN YÃœCEL

--------------------------------------------------------------------------------

     21 AÄŸustos 1926’da Ä°stanbul’da doÄŸdu. Milli EÄŸitim eski bakanlarından Hasan Ali Yücel’in oÄŸlu. Ankara Ãœniversitesi Dil Tarih ve CoÄŸrafya Fakültesi Klasik Filoloji Bölümü ve Ä°ngiltere’de Cambridge Ãœniversitesi’nde öğrenim gördü. Uzun süre Fransa'da Paris ve Ä°ngiltere'de yaÅŸadı. Yurda dönüp 1953'te Kore Savaşı'na katılan Türk birliÄŸinde askerliÄŸini tamamladı. Tekrar Ä°ngiltere'ye gitti. Londra’da BBC’nin Türkçe bölümünde spikerlik yaptı. 1963’te Türkiye’ye döndükten sonra Marmaris'te bir süre turist rehberi olarak çalıştı. Ardından Ä°stanbul'a yerleÅŸti. Bağımsız çevirmen ve ÅŸair olarak yaÅŸamını sürdürdü. 12 Mart döneminde Che Guevara’nın "Gerilla Harbi" ile "Ä°nsan ve Sosyalizm" kitaplarının çevirisi nedeniyle 15 yıl hapis cezasına mahkum edildi. 1974 affıyla özgürlüğüne kavuÅŸtu. Ä°stanbul'da Vatan, Demokrat, Söz gazetelerinde köşe yazıları yazdı. Önce Ä°zmir'e oradan da MuÄŸla'nın Datça ilçesine taşındı. 12 AÄŸustos 1999'da yaÅŸamını yitirdi.

       Edebiyata ÅŸiirle baÅŸladı. ÇeÅŸitli dergilerde yayınlanan ÅŸiirlerini 1950'de basılan ilk ÅŸiir kitabı "Yazma"da topladı. Bu kitabın ardından uzun süre biçim arayışlarıyla uÄŸraÅŸtı. Ä°lk ÅŸiirlerinde uyaklı söyleyiÅŸ, coÅŸkulu anlatım, geleceÄŸe umut ve güvenle bakış belirgin özelliklerdi. 1973'te basılan ikinci ÅŸiir kitabı "Sevgi Duvarı"nda imge-sözcük-anlam üçlüsünün birbiriyle dengelendiÄŸi insan-doÄŸa iliÅŸkilerini konu alan ÅŸiirleri dikkat çekti. Kara mizah öğeleri taşıyan siyasal içerikli bazı ÅŸiirlerinde tarihsel ve günlük olayları iç içe iÅŸledi. 1974'te çıkan üçüncü kitabı "Bir Siyasinin Åžiirleri", önceki dönemlerin bileÅŸkesiydi. Bu ÅŸiirlerde cezaevinden dışarıya dönük gözlemlerini, izlenimlerini, duygu ve düşüncelerini politik kiliÄŸini de sorgulayarak yansıttı. Hiciv gücü ve sözcük oyunlarıyla eriÅŸtiÄŸi dil ustalığı, geniÅŸ kültürüyle beslenen ÅŸiirini yeni boyutlara ulaÅŸtırdı. Halk aÄŸzı, türküleri ve deyiÅŸlerinden de yararlandı. Åžiirin yanısıra tiyatro oyunları da çevirdi. 12 Eylül sonrasında müstehcen olduÄŸu iddiasıyla "Rengahenk" adlı kitabı toplatıldı.

--------------------------------------------------------------------------------

ESERLERÄ°

ŞİİR:

Yazma (1950)

Sevgi Duvarı (1973)

Bir Siyasinin Åžiirleri (1974)

Ölüm ve Oğlum (1976)

Şiir Alayı (1981, ilk dört şiir kitabının toplu basımı)

Rengahenk (1982, 1986)

Gökyokuş (1984)

Beşibiyerde 1985 (Bütün şiirleri)

Canfeda (1986)

Çok Bi Çocuk (1988)

Kısa devre (1990)

Kuzgunun Yavrusu (1990)

Gece Vardiyası (1991)

Güle Güle- Seslerin Sessizliği (1993)

Gezintiler (1994)

Maaile (1995)

Seke Seke (1997)

DÃœZYAZI:

Düzünden (1994)

Ve Can’dan Yazılar (1995)


ÇEVİRİ ŞİİR:

Her Boydan (1957)


Lorca, Shakespeare, Weiss, Brecht'den tiyatro oyunları da çevirdi


ŞİİRLERİNDEN ÖRNEKLER

  • Hayatta Ben En Çok Babamı Sevdim

  • Muhabbet

  • Sardunyaya Ağıt

  • Bir Sen Eksiktin Ayışığı

  • Nuhun Kızı

  • Akdeniz Yaraşıyor Sana

  • Hayal Oyunu


HAYATTA BEN EN ÇOK BABAMI SEVDİM


Ben hayatta en çok babamı sevdim

Karaçalılar gibi yardan bitme bir çocuk

Çarpı bacaklarıyla -ha düştü ha düşecek

Nasıl koşarsa ardından bir devin


O çapkın babamı ben öyle sevdim

Bilmezdi ki oturduÄŸumuz semti

Geldi mi de gidici - hep , hep acele iÅŸi

Çağın en güzel gözlü maarif müfettişi

Atlastan bakardım nereye gitti

Öyle öyle ezber ettim gurbeti


Sevinçten uçardım hasta oldum mu,

Kırkı geçerse ateş, çağırırlar İstanbul'a

Bi helallaÅŸmak ister elbet , diÄŸ'mi oÄŸluyla!

Tifoyken başardım bu aşk oy'nunu,

Ohh dedim, göğsüne gömdüm burnumu,


En son teftişine çıkana değin

Koştururken ardından o uçmaktaki devin,

Daha başka tür aşklar, geniş sevdalar için

Açıldı nefesim, fikrim, canevim

Hayatta ben en çok babamı sevdim.



MUHABBET


Bir fasulye çimleniyordu

Çiseledikçe yağmur.

Koştum vardım ki yanına

Anlasın ne nimet olduğunu

Sen git yerine! dedi Ayşe Kadın

Böyle kibar erkeyin ayağ'na

Ben kendi ayaÄŸ'mnan gelirim


Bu muhabbeti görünce uzaktan

Kıpkırmızı oldu biberiye


Bayram nedir ki dedim kendi kendime

Bayram bir ömürdür ben gibi bir deliye


SARDUNYAYA AÄžIT


Ä°kindiyin saat beÅŸte

Başgardiyan Rıza başta

Karalar bastı koğuşa

Ä°kindiyin saat beÅŸte.


Seyre durduk tantanayı

Tutuklayıp sardunyayı

Attılar dipkapalıya

Ä°kindiyin saat beÅŸte.


Yataklık etmiş ki zaar

Suçu tevatür ve esrar

Elbet bir kızıllığı var

Ä°kindiyin saat beÅŸte.


Dirlik düzenlik kurtulur

Müdür koltuğa kurulur

Çiçek demire vurulur

Ä°kindiyin saat beÅŸte.


Canların gözleri, yaşta

Aklı idamlık yoldaşta

Yeşil ölümle dalaşta

Sabahleyin saat beÅŸte.


BÄ°R SEN EKSÄ°KTÄ°N AYIÅžIÄžI


Bileklerimizi morartmış yeni Alman kelepçeleri

Otobüsün kaloriferleri bozuldu Kaman'dan sonra

Sekiz saat oluyor karbonatlı bir çay bile içemedik

Başımızda prensip sahibi bir başçavuş

Niğde üzerinden Adana Cezaevi'ne gidiyoruz...


Bir sen eksiktin ayışığı

Gümüş bir tüy dikmek için manzaraya!


NUHUN KIZI


Uzun sulardan tirenler kalkıyor

Islak bir istasyona iniyorum akşamları

Adım başında bir gaz'te ölüsü

Bozuk bir şemsiye gibi kapanıyor gün

Ve bir kapı açılıyor

Senin iki kanatlı kapın

Ne benim yalanlarım ne de haftalarca yağmur

Kimseler yıkayamaz ellerinin beyazlığını


AKDENÄ°Z YARAÅžIYOR SANA


Akdeniz yaraşıyor sana

       Yıldızlar terler ya sen de terliyorsun

       Aynı ıslak pırıltı burun kanatlarında

Hiç dinmiyor motorların gürültüsü

Köpekler havlıyor uzaktan

Demin bir çocuk ağladı

Fatmanım cumbadan çarşaf silkiyor yine

Ali Dumdum anasına sövüyor saatlerdir

Denizi tokmaklıyor balıkçılar

       Bu sesler iÅŸte sessizliÄŸini büyüten toprak

       O senin sardunyalar gibi konuÅŸkan sessizliÄŸini

 

Hayatta yattık dün gece

Üstümüzde meltem

Kekik kokuyor ellerim hâlâ

Senle yatmadım sanki

Dağları dolaştım

 

Ben senden öğrendim deniz yazmayı

Elimden düşmüyor mavi kalem

Bir tirandil çıkar gibi sefere

Okula gidiyor öğretmenim

Ben de ardından açılıyorum

Bir poyraz çizip deftere

Bir de var sırf ebabil

Dönüyor dönüyor başımda

Senle yaşadığım günler

Gümüş bir çevre oldu ömrüm

Değince güneşine

 

Neden sonra buldum o kaçakçı mağrasını

Gözlerim kamaşınca senden

Ölüm belki sularından kaçırdığım

O loş suda yıkanmaktır

 

Durdukça yosundan yeşil

Kulaç attıkça mavi

 

Ben düzde sanırdım yıkıntım

Örenim alkolik âsarım

Mut'un doruğundaymışım meğer

Senle çıkınca anladım

Eski yunan atları var hani

Yeleleri büklümlü

Gün inerken de öyle

Ağaçtan izdüşümleriyle

Yürüyor Balan Tepeleri

Yürüyor bölük bölük can

Toplu bir güzelliğe doğru

 

Kadınım

Yaraşıyorsun sen Akdeniz’e


HAYAL OYUNU


Ellerindi ellerimden tutan

Ellerimdi ellerinden tutan...

Bıraktığı anda ellerimiz ellerimizi

Gökyüzüne vuracaktı gölgeleri ellerimizin

Kimbilir kaç martılar halinde


Bir masada karşı karşıya

Seyrederken dudaklarını senin

Dile gelmiş ilk Türkçeydik

Henüz başlamış kül rengi bahar

Ne savaş, ne barıştık biz...


Bu dünyaya yeni gelmiş bir diyar

Manolyaya gece konmuÅŸ kumrular...



Edebibilgiler.com 2009 ©  Her hakkı saklıdır.